Kurze jaja pojawiły się w naszej diecie tysiące lat temu, ale ich korzystne i szkodliwe właściwości wciąż budzą mieszane uczucia wśród konsumentów. Podobnie jak formy hodowli samych kur.
Niektórzy odmawiają jedzenia jaj ze względu na zawarty w nich cholesterol i ryzyko pogorszenia stanu układu sercowo-naczyniowego. Inni – z powodu ryzyka salmonellozy. Jednak ostatnio coraz częściej poruszaną kwestią jest hodowla kur, która znacząco wpływa na jakość składanych przez ptactwo jaj. Aby konsument mógł odróżnić jajka pochodzące od kur z wolnego wybiegu od tych klatkowych, na skorupkach umieszczane są specjalne oznaczenia. Co znaczą dokładnie i jakie jajka wybierać?
System znakowania jaj jest taki sam dla wszystkich krajów członkowskich UE. Jajka ze sklepów zawsze mają na sobie literę określającą ich rozmiar według oficjalnej klasyfikacji oraz konkretny układ znaków (liter i cyfr) – X-YY-AABBCCDD – w którym poszczególne segmenty oznaczają:
Rozmiar jajka może być opisany literami:
Kategoria hodowli obejmuje oznaczenia i podział na:
Przy wyborze jajek warto również sprawdzić stan skorupek. Jeśli zauważymy na jajku pęknięcie, to prawdopodobnie bakterie już przeniknęły do środka i rozpoczął się proces psucia.
Jajko jest bogatym źródłem wysokiej jakości białek, witamin, minerałów i niezbędnych kwasów tłuszczowych. Ponad połowa istniejących białek znajduje się w białku jaja. Koncentruje główne rezerwy selenu, witaminy D, B2, B6, B12, a także cynku, żelaza i miedzi. Żółtka są bardziej kaloryczną częścią jajka, która zawiera więcej tłuszczów, a także cholesterol, rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, E, D i K. A w zależności od diety kur niektóre jaja zawierają także imponujące porcje kwasów tłuszczowych omega-3.
Pożyteczne dla serca. Może się to wydawać dziwne, ale jaja sprawiają, że serce jest mocniejsze i zdrowsze. Choć od lat powszechnie uważa się, że tłuszcze zawarte w tym produkcie zatykają naczynia krwionośne i są niebezpieczne dla serca. Okazało się jednak, że jeśli białka i żółtka są odpowiednio ugotowane i połączone ze zdrową żywnością, wręcz przeciwnie, pomogą naszemu sercu. Jednym z powodów jest obecność kwasów tłuszczowych omega-3, które znajdują się głównie w jajach kur z hodowli ekologicznych.
Dobre dla oczu. Jednym z objawów starzenia się organizmu jest upośledzenie wzroku. Istnieją jednak pewne składniki odżywcze, które zapobiegają tym procesom. Dwa z nich, luteina i zeaksantyna, znajdują się w jajach kurzych. Są to silne przeciwutleniacze, które mogą gromadzić się w siatkówce oka. Badania pokazują, że spożywanie wystarczającej ilości tych substancji znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia zaćmy i zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej. Po 4 tygodniach regularnego spożywania tego produktu stężenie luteiny w organizmie wzrasta o 28-50%, a poziom zeaksantyny o 114-140%. Ogromne korzyści dla oczu niesie również obecna w jajkach witamina A.
Odżywcze dla skóry, włosów i paznokci. Luteina i zeaksantyna znajdujące się w jajach są dobre nie tylko dla oczu, ale także dla skóry. Chronią naskórek przed promieniowaniem UV. Ponadto naukowcy znaleźli w tym produkcie 5 z 8 substancji, które skutecznie chronią przed rakiem skóry. Czy jajka mogą być szkodliwe?
Niektórzy badacze zalecają ostrożne spożywanie tego produktu osobom z cukrzycą, wysokim poziomem cholesterolu lub nadciśnieniem tętniczym. Kanadyjscy kardiolodzy twierdzą, że osoby z cukrzycą, które regularnie spożywają jajka, są bardziej podatne na rozwój chorób serca. Takim ludziom zaleca się spożywanie tylko białek.
Z kolei naukowcy z Harvardu ostrzegają przed łączeniem jajek z serem, szynką, boczkiem, białym chlebem i innymi wysokokalorycznymi potrawami. Nie zaleca się również spożywania surowych jaj, ponieważ surowe białko jaja zapobiega wchłanianiu biotyny – substancji ważnej dla utrzymania zdrowych procesów metabolicznych. Ponadto istnieje duże prawdopodobieństwo zakażenia salmonellą. Jajka są też jednym z ośmiu rodzajów żywności uważanych za główny alergen pokarmowy.
Wiele osób nie wyobraża sobie codziennej diety bez jajek. Na pewno nie zgodzą się z nimi weganie, którzy coraz chętniej promują zamienniki dla tego produktu od zwierzęcego. Niektóre będą lepsze dla wypieków, inne do dań wytrawnych. Zamiast 1 jajka możemy użyć, na przykład:
Choć jajka są ważną częścią diety wielu z nas i ważnym składnikiem naszych ulubionych dań i wypieków, to coraz częściej ludzie decydują się na całkowitą rezygnację z ich spożywania. Powodem są najczęściej względy zdrowotne i etyczne, czyli kwestie cierpienia kur w hodowlach. Tutaj dobrą opcją są oczywiście jaja z chowu ekologicznego i te wiejskie kupowane bezpośrednio w gospodarstwach rolnych. Jednak jeśli to nam nie wystarcza lub mamy alergię na jajka, możemy skorzystać z licznych jajecznych zamienników.
Zdj. główne: Jakub Kapusnak/unsplash.com
