Prawa konsumenta

Jakie zapisy w umowie z konsumentem są nielegalne? Sprawdź!

Potrzebujesz ok. 3 min. aby przeczytać ten wpis

Różnego rodzaju kontrakty zawieramy w wielu, nawet codziennych, sytuacjach. Najbardziej powszechne są umowy dotyczące kupna–sprzedaży produktów i usług. W relacji między przedsiębiorcą a konsumentem to ten pierwszy jest silniejszą stroną ze względu na większą wiedzę. Stąd konsumenci są dodatkowo chronieni przez prawo. Sprawdzamy, jakie zapisy w umowie z konsumentem są nielegalne.

Artykuł 385(1) kodeksu cywilnego wskazuje, jakie postanowienia umowy zawieranej z konsumentem uznaje się za niedozwolone klauzule umowne. Według przepisów:

§ 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Gotowe wzory umów, tzw. wzorce umowne, mają to do siebie, że są kształtowane tylko przez jedną stronę umowy. W umowie przedsiębiorca określa nie tylko swoje prawa i obowiązki, lecz także prawa i obowiązki konsumenta. Zdarza się więc, że konsumentom narzuca się niekorzystne klauzule. Konsument może odrzucić postanowienia kontraktu, jeśli się z nimi nie zgadza, ale często nie ma świadomości, że zawarte w umowie przepisy są nielegalne. Swobodę przedsiębiorców w tym zakresie ogranicza kodeks cywilny. 

Najczęściej stosowane niedozwolone klauzule

Artykuł 385(3) kodeksu cywilnego nie wyczerpuje całej listy niedozwolonych klauzul umownych. W przepisach zawarto tylko te najczęściej stosowane. W wielu sytuacjach to sąd może zdecydować, czy dane postanowienie, co do którego konsument zgłosił zastrzeżenia, jest niezgodne z prawem.

Według artykułu 385(3) kodeksu cywilnego niedozwolonymi klauzulami umownymi są te, które w szczególności:

  • wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie;
  • wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania;
  • przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy;
  • zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta;
  • uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju;
  • uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpośredniego związku z tą zawierającą oceniane postanowienie;
  • uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie;
  • wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania;
  • pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia;
  • nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy;
  • stanowią, że umowa zawarta na czas oznaczony ulega przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termin, nie złoży przeciwnego oświadczenia.

Jeśli konsument uważa, że w umowie zawarto niedozwolone klauzule, może wytoczyć sprzedającemu indywidualne powództwo przed sądem powszechnym.

Zdj. główne: Aymanejed/pixabay.com

Redaktorka i copywriterka, absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego i Instytutu Sztuki PAN. Miłośniczka słów i sztuki w każdym wydaniu. Lubi wszystko, co jest stare, więc często bywa na pchlich targach i marzy o meblach w stylu vintage.
Agata Dobosz
Polecane artykuły
Prawa konsumenta

Czego wymaga Kodeks Dobrych Praktyk dla franczyzobiorców?

W 2021 roku przedstawiono Kodeks Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy. Sprawdzamy, co dokładnie reguluje ten dokument.
Czytaj Więcej
Prawa konsumenta

Na które usługi przysługuje możliwość reklamacji?

Dowiedz się, na przy których usługach można skorzystać z prawa reklamacji. Najważniejsze informacje znajdziesz u nas!
Czytaj Więcej
Prawa konsumenta

Wszystkie prawa zastrzeżone? Wyjaśniamy popularne skróty dotyczące własności

™? ®? Co oznaczają te znaki i na jakie prawa własności wskazują?
Czytaj Więcej

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *